وبلاگ

بررسی عوارض دیالیز صفاقی مستمر و عوامل دخیل در آن

یکی از بیماری هایی که برخی افراد با آن سروکار دارند، نارسایی کلیه است و برای درمان، مجبور می شوند به دیالیز یا پیوند کلیه روی بیاورند. روش های دیالیز بسیاری با توجه به نوع و شدت نارسایی کلیه وجود دارد، مانند دیالیز صفاقی​، همودیالیز​ و … . در این بخش بیشتر با با دیالیز صفاقی آشنا خواهیم شد.

دیالیز کلیه چیست؟

همانطور که می دانیم هر عضوی از بدن وظیفه ای را برای حفظ سلامتی عمومی ما بر عهده دارد. در این بین وظیفه کلیه ها، تصفیه و پاکسازی خون از مواد زائد و سمی و جلوگیری از تجمع این ناخالصی های در بدن است.  گذشته از این موارد با تنظیم مواد شیمیایی موجود در بدن که سدیم و پتاسیم را شامل می شود، به تنظیم و کنترل فشار خون کمک می کند.

مواد زائد و سمی برای اینکه در بدن دچار مسمومیت نشوند، توسط کلیه برای دفع شدن به مثانه می روند و از طریق ادرار دفع می شوند. زمانی که کلیه نتواند این روند را به خوبی انجام دهد و فقط 10 تا 15 درصد کارایی داشته باشد، با استفاده از دیالیز کردن که توسط دستگاهی انجام می شود، به کلیه برای تصفیه خون کمک می شود و تعادل بین الکترولیت های بدن و مایعات حفظ می شود.

دیالیز صفاقی و انواع آن چیست؟

همانطور که در بالا اشاره شد، دیالیز صفاقی یکی از روش های دیالیز است که با وارد کردن مایعی در داخل شکم باعث جذب مواد زائد می شود. نام صفاقی از از صفاق که پوششی پرده ای مانند است که حفره شکم را می پوشاند را گرفته شده است که این پرده به علت داشتن سوراخ های کوچک مانند یک صافی کوچک عمل می کند. در روش دیالیز صفاقی پزشک جراح یک کاتتر دیالیز صفاقی را در شکم فرد قرار می دهد. در این روش خون توسط دیواره صفاق با استفاده از کاتتر تصفیه می شود. ماده مربوط به دیالیز به این ناحیه وارد شده و مواد زائد را جذب می کند و در نهایت این مایع تخلیه می شود. روش دیالیز صفاقی خود دارای چند نوع است:

دیالیز صفاقی مستمر سرپایی: این دیالیز که به اختصار CAPD گفته می شود در آن شکم فرد بیمار چندین بار در روز پر و تخلیه می شود و نیازی به دستگاه ندارد.

دیالیز صفاقی مستمر گردشی: یا CCPD که این روش نیازمند دستگاه است و مایع مورد نظر را به داخل شکم فرد بیمار وارد می کند و بعد از جذب ضایعات خارج می کند. این روش بهتر است شب هنگام وقتی بیمار خواب است انجام شود.

دیالیز صفاقی متناوب: به این نوع دیالیز صفاقی IPD نیز گفته می شود. این روش مشابه روش CCPD است و از همان دستگاه استفاده می شود؛ با این تفاوت که در بیمارستان و برای مدت طولانی تر استفاده می شود.

عوارض دیالیز صفاقی مستمر و عوامل دخیل در آن چیست؟

هرچند دیالیز برای حفظ سلامت فرد انجام می شود اما دارای عوارضی نیز است. برای مثال دیالیز صفاقی خود دارای عوارضی است و شخصی که تحت این درمان قرار می گیرد باید شرایطی را داشته باشد. از آنجایی که در این روش داخل شکم حفره ایجاد می شود و مایع مخصوص به این ناحیه تزریق می شود خطر عفونت مانند پریتونیت که مربوط به غشا داخل شکم است، وجود دارد. از دیگر عوارضی که ممکن است بروز کند ضعف عضلات ناحیه شکم، بالا رفتن قند خون به واسطه مایعی که وارد شکم می شود و حاوی قند دکستروز است، افزایش وزن، کاهش فشار خون، کم خونی ناشی از فقر و کمبود گلبول قرمز، انقباض عضلات، اختلالات در خواب، افزایش سطح پتاسیم در بدن، افسردگی و از این قبیل.

دیالیز صفاقی در چه شرایطی انتخاب مناسب و در چه شرایطی انتخاب نامناسب است؟

دیالیز صفاقی با توجه به نوعی که دارد برای برخی از افراد و شرایط مناسب نیست و برای برخی مساعد است که باید بررسی شود. یکی از روش های دیالیز، همودیالیز است که در آن خون وارد کلیه مصنوعی شده و تصفیه شده و مجدد وارد بدن می شود بنابراین سطح مایعات در بدن جا به جا می شود و برای افرادی که تحمل این تغییرات سریع را ندارند دیالیز صفاقی مناسب است. برای افرادی که نیاز دارند که وقت بیشتری در روز را به کارهای خود اختصاص دهند و یا مسافرتی داشته باشند هم مناسب است. اما برای افرادی که در ناحیه شکم خود دارای عارضه و زخمی هستند و یا التهابات روده و … دارند و توانایی مراقبت از خود ندارند این گزینه از دیالیز  یعنی صفافی آن هم نوع مستمر مناسب نیست.